Printable version (PDF)

2.4 De antwoorden van de samenleving

Dit vierde hoofdstuk verduidelijkt bepaalde antwoorden van de samenleving om het niveau van de kapitaalstromen en -voorraden te wijzigen. Die antwoorden benadrukken de rol die de mens kan spelen in de sturing van het ontwikkelingsmodel (zie deel 1). De indicatoren die werden gekozen om die antwoorden mee te verduidelijken, hebben te maken met de problematieken van de productiestrategieën van ondernemingen, de sociale economie en de ethische financiering van ondernemingen. Die problematieken reiken zelf antwoordelementen aan voor de vastgestelde problemen1.

De indicatoren plaatsen drie grote trends op de voorgrond:

Het ethisch beleggen is de voorbije vijf jaar doorgedrongen op de financiële markten zonder tussenkomst van de overheid en kent een forse groei (zie 2.4.1, figuur 2.36). Het kan onder bepaalde voorwaarden als hefboom dienen om de bedrijven aan te zetten tot meer duurzame productiewijzen. Het kan ook de spaarders en de financiële bemiddelaars ontvankelijk maken voor het belang van duurzame ontwikkeling.
De bedrijven uit de verwerkende nijverheid integreren milieubescherming vooral in het productiestadium en weinig in de andere stadia zoals onderzoek en ontwikkeling, aankoop en distributie (zie 2.4.2, figuur 2.38).
De sociale economie groeit en draagt bij tot de inschakeling van minderbegunstigden. Die nieuwe sector krijgt staatssteun om de sociale component en de milieucomponent, beter te integreren in de economische ontwikkeling (zie 2.4.3).

De antwoorden kunnen de druk en de toestand van de kapitaalvoorraden wijzigen, zoals blijkt uit de volgende voorbeelden:

De productiestrategieën van ondernemingen kunnen gericht zijn op een lagere energieconsumptie, minder vervoer of milieuvriendelijkere energiebronnen en transportmiddelen (zie 2.2.1, 2.2.2 en 2.2.3). Ze kunnen ook bijdragen tot een veiliger gebruik van gevaarlijke stoffen om zo het aantal beroepsziekten tegen te gaan (zie 2.3.6).
De groei van de sociale inschakelingseconomie streeft naar het (her)integreren van minderbedeelden op de arbeidsmarkt. Dat draagt ook bij tot de vermindering van de armoede (zie 2.3.7 en 2.3.8) want het vermindert de langdurige werkloosheid, het verbetert de sociale contacten en het verhoogt de inkomens van mensen die in bestaansonzekerheid leven.
De ethische financiering streeft naar duurzamere productiepatronen door sommige bedrijven uit te sluiten, bijvoorbeeld: tabaksbedrijven, bedrijven die zonder voorzorgen biotechnieken gebruiken, bedrijven die de rechten van hun werknemers of de milieureglementering niet respecteren.

1Antwoordindicatoren voor andere problematieken van dit rapport werden hier niet opgenomen om de omvang ervan te beperken. Deel 3 beschrijft echter uitvoerig het beleid van de federale overheid voor deze problematieken.