Printable version (PDF)

1.4 Synthese

Dit eerste deel omschrijft het doel van dit rapport en stelt de ontwikkelingsvraagstukken en de concepten aan de lezer voor. Die dienen verder in het rapport om die vraagstukken te benaderen vanuit een perspectief van duurzame ontwikkeling. De originaliteit van dit rapport zit vooral in het feit dat het tien ontwikkelingsvraagstukken voorstelt, die concrete voorbeelden vormen van de in vraag gestelde interacties tussen de economische, sociale en ecologische componenten van de ontwikkeling. Dit rapport helpt te begrijpen dat de oplossingen voor die vraagstukken effectief kunnen bijdragen tot de verwezenlijking van een duurzame ontwikkeling voor zover de doelen en beginselen van duurzame ontwikkeling voortdurend beoordeeld en toegepast worden.

Elke maatschappelijke ontwikkeling stuit op een reeks problemen, waarvan de oplossingen maatschappelijke keuzen impliceren. Indien de componenten van die keuzen verdeeld blijven in drie verschillende benaderingen van de ontwikkeling (sociaal, ecologisch en economisch), dan zullen de tegenstrijdige doelstellingen niet op duurzame wijze kunnen worden opgelost en kunnen de maatregelen ten minste gedeeltelijk een maat voor niets worden. Dan leidt de vooruitgang in één domein tot een achteruitgang in een of twee andere domeinen (bv. vooruitgang op het vlak van materieel comfort leidt tot een achteruitgang van het milieu of vooruitgang op het vlak van het milieu leidt tot een toename van de overheidsschuld). De begrippen, die de eerste twee hoofdstukken van dit rapport bijeenbrengt, tonen dat integratie, transversaliteit en transdiciplinariteit (uitdagingen die de kern vormen van een duurzame ontwikkeling) geen zuiver theoretische vereisten zijn. Zij zijn de onontbeerlijke ingrediënten van een strategisch vermogen om de actie op alle niveaus "globaal te bekijken" alvorens te handelen en om die strategie voortdurend te verbeteren, rekening houdend met de beschikbare informatie en effectbeoordelingen.

Dit rapport wil een bijdrage leveren aan een leerproces in de context van de Belgische federale strategie inzake duurzame ontwikkeling. De volgende delen leggen de nadruk op drie verschillende soorten visies of modellen van dat proces. Elk steunt op begrippen, die in hoofdstuk 1.1 werden voorgesteld. Zij beschrijven, analyseren en evalueren verschillende aspecten van de toestand, eerst met indicatoren, vervolgens via het bestuderen van het gevoerde beleid en ten slotte met een toekomstverkenning bij alternatieve scenario's. Het werk in dit rapport verzekert de band tussen de drie methodologische benaderingen, indicatoren, beleid en toekomstverkenning. Dat is een bijdrage tot het werk van lange adem, dat het opbouwen van een systematisch, globaal analysekader en een prospectief beleidskader voor een duurzame ontwikkeling is.