Heb je soms ook het gevoel dat je in het buitenland met eenzelfde som geld méér (of juist minder) kan kopen dan thuis? Dit is te verklaren doordat de wisselkoers in hoofdzaak bepaald wordt door de goederen en diensten die landen onderling verhandelen en geen rekening houdt met niet-verhandelbare goederen en diensten, zoals kappersbeurten en taxiritten. In ontwikkelingslanden zijn vooral die laatste goedkoop omdat de lonen daar nu eenmaal laag zijn. In ontwikkelde landen zijn niet-verhandelbare goederen en diensten duur omdat de lonen hoog zijn en allerlei sociale voorzieningen omvatten.
Omdat de koopkracht tussen landen verschilt – maar economisten landen toch met elkaar willen vergelijken – hebben ze een omzettingsfactor bedacht om het inkomen per hoofd aan te passen aan de verschillende koopkrachtsituaties. In de eerste kolom van onderstaande tabel staat het inkomen omgezet tegen wisselkoers en in de tweede staat het aangepast inkomen dat rekening houdt met verschillen in koopkracht. Zweden bijvoorbeeld heeft enerzijds een hoger inkomen per hoofd volgens de wisselkoersmethode dan de Verenigde Staten, maar anderzijds een lager inkomen dan de VS als je rekening houdt met wat je allemaal met dat inkomen kan kopen. Oeganda daarentegen heeft een inkomen per hoofd van slechts 500 USD, maar daar loop je in Kampala een eind verder mee dan wat je met dezelfde som in pakweg Amsterdam of Brussel zou kunnen doen.
| Income per capita | 2010 | 2010 |
| (x USD) | Wisselkoers | Koopkrachtpariteit |
| United States | 47,240 | 47,120 |
| Sweden | 50,000 | 39,660 |
| the Netherlands | 49,750 | 42,610 |
| Belgium | 45,360 | 37,800 |
| Surinam | 5,920 | 7,610 |
| Vietnam | 1,110 | 2,960 |
| Uganda | 500 | 1,240 |
| Zimbabwe | – | – |
Een algemene regel is dat in de rijkere landen het inkomen volgens de koopkrachtmethode lager is dan het inkomen volgens de wisselkoersmethode, en dat in armere landen het omgekeerde geldt. De Verenigde Staten daarentegen zijn een geval apart: het inkomen volgens beide methodes is ongeveer hetzelfde en dit is dus atypisch voor een rijk land. Hoe komt dat? Omdat in de VS precies een groot gedeelte van het inkomen gerealiseerd wordt via goedkope legale of illegale geïmmigreerde arbeid, maar ook via binnenlandse arbeid die tegen een laag loon en zonder veel sociale voorzieningen moet presteren. Amerika is met andere woorden een rijk land dat drijft op sociale ongelijkheid en onderstaande woorden van haar illustere president Franklin D. Roosevelt jammer genoeg is vergeten. Poor America!
Peter
De koopkrachtpariteit berekenen moet wel heel moeilijk zijn, en de garantie dat de berekening objectief is gebeurd wordt des te belangrijker.
Het resultaat is dan weer meer dan de moeite van de berekening waard. Heel informatief voor wat betreft het niveau van sociale voorzieningen, zoals blijkt uit de cijfers voor de States.
Om de koopkracht van verschillende landen te vergelijken, heb je toch ook een standaard nodig. Is het misschien mogelijk dat de VS in dit geval als standaard fungeert (zoals Duitsland bij de spread van de interest)? In dat geval is het logisch dat de de twee bedragen dicht bij elkaar liggen. Of heb ik te weinig kaas gegeten van economie?
Peter,
Als je A zegt, moet je ook B zeggen. Vertel het verhaal eens van de Internationale dollar. Dat is zo mooi.
Maarten, je hebt natuurlijk gelijk als je zegt dat de VS als een soort standaard fungeert, maar dat doet geen afbreuk aan de analyse. Als loon en sociale voorzieningen in alle rijke landen (inclusief VS) ongeveer overal hetzelfde zou zijn, zou dat eenvoudigweg betekenen dat voor die landen het inkomen tegen wisselkoers en het inkomen tegen koopkrachtpariteit ongeveer hetzelfde zou zijn. Het feit dat dit niet zo is, en er voor de meeste rijke Europese landen een significant verschil bestaat tussen beide inkomensberekeningen, bewijst alleen dat de situatie in de VS wel degelijk verschillend is en te verklaren is uit een grotere dualiteit in de samenleving.
Luc, ik heb bewust de “internationale dollar” uit het verhaal gehouden omdat ik zoveel mogelijk techniciteit wil vermijden. Evenwel ontgaat me het pittige aan dat verhaal. Jij weet blijkbaar duidelijk meer?
Bedankt, ik kan je inderdaad volgen. Weer iets bijgeleerd vandaag!
Het verschil tussen wisselkoers en koopkrachtpariteit is misschien de kosten van de solidariteit. Indien het waar is beter leven in Sweden of in Belgiê dan in VS. Poor America !
kan ni volge … en misschien maar goe ook …