Racisten? Dat zijn we allemaal! En een goede start om er iets aan te doen, begint bij de erkenning dat je er zelf één bent. In bovenstaand videofragment wordt haarfijn uitgelegd hoe dat komt en wat je er aan kan doen.
Maar ook de media kunnen helpen met het bijstellen van het beeld over de ander. Laatst zag ik de serie “We Are Lady Parts” op VRT NU. Een absolute aanrader om te bekijken en wat een oogopener was dit voor mij. Na het beëindigen van de reeks beleefde ik een vreemde sensatie: het gevoel dat mijn eendimensionaal beeld over jonge moslimvrouwen voor goed is bijgesteld. Meer nog, op de ambassade begon ik de applicaties van jonge moslima voor een openstaande vacature met andere ogen te bekijken. Misschien zat er wel een interessante persoonlijkheid onder die hoofdoek verborgen, of wie weet, misschien zelfs wel een Voldemort.
Prachtig allemaal! De professor zit er boenk op.
In het licht van hoe een ander te bezien vond ik de kort serie Unorthodox op Netflix ook echt formidabel.
Een interessant boek over wat de professor uitlegt is “Ons feilbare denken” van Daniel Kahneman.
In ons brein zijn twee “systemen” aan het werk: systeem 1 dat weinig inspanning vergt en alle routineactiviteiten voor zijn rekening neemt, waarnemingen interpreteert en alert is voor alle wat maar enigszins van het “normale” “te verwachten” afwijkt (denk aan auto rijden). Het is sterk gebiased, zit vol stereotypen (we zijn allemaal racisten). Dit associatieve brein produceert voortdurend gedachten en kan niet uitgeschakeld worden.
Het systeem 2 is het rationele brein dat van de bewuste aandacht, de concentratie, vermoeiend zodat we dat niet lang kunnen volhouden en dat het systeem 1 moet controleren maar wat lui is en dikwijls systeem 1 maar zijn gang laat gaan. Het systeem 2 maakt de keuzes hoe we bewust (al dan niet racistische) handelen.
Wat betreft racisme, zijn we allen zowel dader als slachtoffer. En als we racisme willen aanpakken, zal iedereen z’n rol als dader moeten kunnen (h)erkennen.