Socialisatie versus tribalisme

Balozi wa UbelgijiIk zit hier in de wachtkamer en luister met een half oor naar het gesprek tussen mijn medewerkster en een Tanzaniaans ambtenaar. Plots vraagt zij: “van waar ben je afkomstig in Tanzania?”, waarop de ambtenaar antwoordt: “dat is een voor Tanzanianen ongebruikelijke vraag!”

Nu is mijn aandacht wel degelijk gewekt en de ambtenaar vervolgt: “het is de verdienste geweest van Nyerere om ons allemaal als Tanzanianen te laten voelen, verenigd door een gemeenschappelijke taal en waarbij de plaats van afkomst van geen tel is. Zo ben ik geboren in Tanga maar mijn socialisatie verliep in Arusha.”

In Tanzania was, en is het nog steeds, maar in mindere mate, gebruikelijk om de kinderen in een andere streek dan de geboortestreek te scholen, precies om een eenheidsgevoel op te wekken.

Continue reading “Socialisatie versus tribalisme”

Extreme wokeness

PXL_20201227_153705659_2

Oh ja, wij zijn een gemengd koppel. Daar is niet meer zoveel om te doen. Maar ons succesvol samengaan is te danken aan een serie harde afspraken. Zo onthoudt mijn eega zich van enige kritiek op mijn typische Vlaamse karaktertrek, want ook al heb ik me al lang onttrokken aan de Vlaamse klei, alleen aan mijn schoenen blijft de juiste modder hangen, meer nog: alleen wie zich in mijn lijf kan verplaatsten, kan de zucht naar een Vlaamse canon begrijpen. Omgekeerd zeg ik niks over racisme, want hoe zou ik – die geen afstammelingen uit de slavernij ken en geen betovergrootvader met afgehakte handen tot de stamboom kan rekenen – daar iets zinnig kunnen over zeggen.

Continue reading “Extreme wokeness”

Perspectief

MwanamkeIk denk soms terug aan de stagemeester aan het begin van mijn diplomatieke carrière die zomaar koudweg poneerde dat het aanleren van een vreemde taal met een ander tekenschrift na je veertigste zo goed als onmogelijk was. Toen was ik enigszins sceptisch tegenover die stelling, maar nu weet ik wel beter. Meer nog, ik vraag me zelfs af of het leren van een andere taal met hetzelfde tekenschrift maar met een totaal andere grammaticale structuur nog wel tot de mogelijkheden behoort.

Je hebt het vast al door. Ik ben me het Swahili aan het eigen maken en … euh … het loopt niet als een trein. In het Swahili kunnen ze zowat alles in het werkwoord stoppen. Het onderwerp, de tijdsaanduiding, het lijdend voorwerp, de negatie, het voorzetsel, de wederkerigheid, de oorzakelijkheid, het vragend voornaamwoord, etc. kan allemaal deel uitmaken van dat ene werkwoord. Met één woord kan je dus relatief veel zeggen.

Continue reading “Perspectief”

1 taal voor Afrika

De “Southern African Development Community”, kortweg SADC, is zoiets als de Europese Unie, maar dan wel voor oostelijk en zuidelijk Afrika. Het is een gemeenschap van 15 lidstaten, waaronder Tanzania. Sinds kort is Swahili de vierde officiële taal van de SADC, naast het Engels, het Frans en het Portugees. Hier in Tanzania zijn er alvast een paar die dromen dat het een officiële taal kan worden van de Afrikaanse Unie, en wie weet, op termijn, misschien zelfs van de Verenigde Naties.

In onderstaande video gaan vier Afrikaanse jongeren – uit Kenia, Burundi, Nigeria en Kameroen – in debat over de mogelijkheid om tot 1 Afrikaanse taal te komen die iedereen verstaanbaar moet maken. Er komen verder ook enkele taalexperten aan het woord. Het debat leidt niet tot een eenduidige conclusie … maar niemand maakt de bedenking dat elkeen zich reeds perfect verstaanbaar gemaakt heeft … in het Engels!

Continue reading “1 taal voor Afrika”

Lampetkan

Lampetkan van Helen Pitts DouglassEr zijn zo van die woorden die geleidelijk aan verdwijnen. Ik sta hier in het huis van Frederick Douglass, in South East Washington, en meer specifiek in de slaapkamer van zijn tweede echtgenote,  Helen Pitts Douglass. “Lampetkan,” schiet door mijn hoofd, maar ik ben niet helemaal zeker. Wikipedia op mijn smartphone brengt onmiddellijk uitsluitsel: “lampetkan is een kan met waswater, vaak samen met een ondiepe teil, de waskom, bedoeld om zich in de morgen mee te kunnen wassen. Toen stromend water nog niet algemeen was, was de lampetkan een heel gewoon verschijnsel.”

Continue reading “Lampetkan”

+1 voor taal

Minister Magnette heeft deze week heel wat stof doen opwaaien. Toch heb ik respect voor zijn woorden, want in deze tijden van liberaal gekakel, met een voortdurend pleidooi van maatregelen die in essentie de conjuncturele neergang versterken, is het verfrissend eens een andere opinie te horen.

Minder enthousiast echter ben ik over de kwaliteit van het Nederlands in zijn beleidsnota. Dat is van een schabouwelijk niveau, en waarschijnlijk het resultaat van een vertaalmachine zoals “Google Translate”. De eerste alinea van het hoofdstuk over ontwikkelingssamenwerking leest als volgt:

Continue reading “+1 voor taal”

intussen… TAALTEST

Vroeger schreef ik zonder veel zorgen het woord ‘zorgeloos’, gedekt als ik me wist door een set van uniforme taalregels, maar nu heb je naast het groene boekje – toch de referentie voor de geschreven taal – ook nog eens het witte boekje dat soms een afwijkende schrijfwijze toelaat. Zorgenloos, aldus het witte boekje, zou net zo correct zijn als zorgeloos.

Dat concurrentie niet altijd leidt tot een betere dienstverlening wist ik al langer, denk maar aan de ondoorzichtige tarieven van de mobiele operatoren, maar dat er op gebied van taal nu ook al verschillende autoriteiten zijn met divergerende inzichten, vind ik een kwalijke zaak. Ik verkies duidelijkheid boven vrijheid. Dit impliceert geenszins dat onze taal niet mag evolueren of zich niet mag aanpassen aan een context van veranderend gebruik, maar op elk gegeven moment moet er wel een set van uniforme regels zijn.

Continue reading “intussen… TAALTEST”

Tien voor taal

Ideeëloos staar ik wat voor mij uit. Ik lijd aan een moderne vorm van “writer’s block”. Modern, want nieuwe tijden vergen nieuwe woorden. Daarom zou ik liever willen spreken van monitormyopie, of nog beter van “screen saver”-staar. Ook “log off”-syndroom vind ik niet misstaan. U merkt het: de taal is grenzeloos en slechts beperkt door onze eigen creativiteit en een set van algemeen aanvaarde regels. Over die creativiteit maak ik me weinig zorgen, maar de set aan regels is een ander verhaal. Hoe goed is jouw taalkennis? Doe mee met de “tien voor taal”-test hieronder. Ik ben uiteraard benieuwd naar jouw score.

Continue reading “Tien voor taal”